Czynność żołądka u dzieci z atrezją przełyku

Krystyna Knypl

Długoletnie obserwacje wykazały, że problemy zdrowotne dzieci z atrezją przełyku nie ograniczają się do wieku noworodkowego i niemowlęcego, lecz na ogół mają charakter przewlekły. Związane jest to z częstszym występowaniem wad wrodzonych układu krążenia, kostno-stawowego czy moczowego oraz innymi niż atrezja przełyku nieprawidłowościami w obrębie przewodu pokarmowego.

Na łamach czasopisma „Frontiers in Pediatric” w kwietniu 2017 r. ukazała się praca poglądowa autorstwa D. Duvoisin i U. Krishnan Gastric Function in Children with Oesophageal Atresia and Tracheoesophageal Fistula (http://journal.frontiersin.org/article/10.3389/fped.2017.00076/full) omawiająca zagadnienia związane z funkcjonowaniem żołądka u dzieci z atrezją przełyku. Główne problemy związane są z następującym zaburzeniami:

# refluks żołądkowo-przełykowy

# niewłaściwa kurczliwość przełyku

# występowanie przełyku Barreta

# zwężenie przełyku w miejscu zespolenia oraz w dolnym odcinku

# trudnościach w spożywaniu posiłków.

Gray793

O ile o zaburzeniach w funkcjonowaniu przełyku sporo wiadomo, o tyle wiedza na temat zaburzeń czynności żołądka jest stosunkowo niewielka. Prawidłowa czynność żołądka jest regulowana przez złożony system nerwowo-humoralny zlokalizowany w mózgu i rdzeniu kręgowym (Th 6-10), ścianie żołądka (splot Auerbacha – przywspółczulny splot nerwowy przewodu pokarmowego kontrolujący jego motorykę) oraz miejscowo wydzielane hormony peptydowe, takie jak na przykład gastryna (powoduje między innymi skurcz dolnego zwieracza przełyku, pobudza wydzielanie kwasu solnego i pepsyny przez żołądek). Wszystkie te mechanizmy wpływają na funkcjonowanie mięśniówki gładkiej żołądka. Bodźce z układu współczulnego do żołądka są przewodzone przez nerw błędny. W czasie operacji atrezji przełyku zachodzi ryzyko uszkodzenia lewego nerwu błędnego, co może zmieniać czynność żołądka.

Ponadto Y. Nakazato i wsp. w doniesieniu Abnormal tracheal innervation in patients with esophageal atresia and tracheoesophageal fistula: study of the intrinsic tracheal nerve plexuses by a microdissection technique wykazali, że spotyka się zaburzenia rozwojowe nie tylko unerwienia przełyku, ale także żołądka i tchawicy. Nieprawidłowe unerwienie przełyku, tchawicy oraz żołądka powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu tych narządów.

Natomiast B.Q. Qi i wsp. w doświadczalnym modelu atrezji przełyku wywołanym przez podawania adriamycyny szczurom wykazali nieprawidłowy przebieg nerwu błędnego i krtaniowego wstecznego oraz zmniejszenie liczby komórek w zwojach nerwowych, a także obniżoną gęstość zwojów i włókien nerwowych. M. Tugay i wsp. opisywali obniżoną kurczliwość komórek mięśni gładkich żołądka w doświadczalnej atrezji przełyku po adriamycynie.

Ocena czynności żołądka może być dokonywana przez badanie opróżniania i funkcjonowania mięśni gładkich. Obserwowano opóźnione opróżnianie żołądka u części dzieci z atrezją oraz nieprawidłową czynność mioelektryczną żołądka.

Pacjenci z atrezją przełyku mają także częściej zespół poposiłkowy (ang. dumping syndrome), jest on często obserwowany u osób po zabiegu fundoplikacji.

Nie ma dostatecznych badań klinicznych na temat zastosowania prokinetyków w leczeniu zaburzeń kurczliwości u osób z atrezją przełyku.

Piśmiennictwo

1. Duvoisin D., Krishnan U.: Gastric Function in Children with Oesophageal Atresia and Tracheoesophageal Fistula
Frontiers in Pediatrics” 2017 Apr 12;5:76
http://journal.frontiersin.org/article/10.3389/fped.2017.00076/full

2. Nakazato Y. i wsp.: Abnormal tracheal innervation in patients with esophageal atresia and tracheoesophageal fistula: study of the intrinsic tracheal nerve plexuses by a microdissection technique
„Journal of Pediatric Surgery” 1986 Oct; 21(10): 838-44.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3783366

3. Qi B.Q i wsp.: The vagus and recurrent laryngeal nerves in the rodent experimental model of esophageal atresia.
„Journal of Pediatric Surgery” 1997 32(11): 1580-6
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9396530

4. Tugay M. i wsp.: Gastric smooth muscle contractility changes in the esophageal atresia rat model: an in vitro study.
„Journal of Pediatric Surgery” 2003 38:1366-70
http://www.jpedsurg.org/article/S0022-3468(03)00397-X/abstract.

GdL 6_2017