Wizyta pacjenta pediatrycznego w gabinecie lekarskim

Grażyna Mącznik

Dziecko jest szczególnym pacjentem, głównie małe, dlatego, że w jego imieniu i o jego dolegliwościach wypowiada się rodzic. Wizyta małego pacjenta w gabinecie lekarskim może być z przyczyn nagłych / zachorowanie , uraz/ lub planowych np. bilanse, szczepienia. W każdym z tych przypadków zachowanie pacjenta jest inne .

Przygotowanie dziecka do wizyty w gabinecie lekarskim

W przypadku bilansu, podczas badania fizykalnego przed szczepieniem przyjmujemy dziecko zdrowe, które zazwyczaj jest pogodne , wesołe i chętne do zabawy. Natomiast w momencie choroby często jest apatyczne , płaczliwe, nie współpracujące podczas badania. Rola rodziców w przygotowaniu dziecka do wizyty lekarskiej jest bardzo istotna.

Jeśli mówimy tu o dziecku przedszkolnym to nie należy je straszyć zastrzykiem, szczepieniem i czymś co wywołuje u niego jeszcze przed wejściem do gabinetu strach i chęć ucieczki. Nawet małe dziecko , można przyzwyczajać do wizyty u lekarza czy w gabinecie pediatrycznym starając się wytłumaczyć w sposób dla niego zrozumiały etapy badania , które go tam czekają. Płaczu u dwulatka nie unikniemy ale spokój, który emanuje od rodzica  pomoże dziecku przetrwać ciężkie chwile w gabinecie zabiegowym.
Strach można przezwyciężyć  zajmując dziecko podczas szczepienia rozmową, dając do rączki ukochanego pluszaka, byle nie za dużego.

Pamiętajmy o zabraniu na wizytę książeczki zdrowia dziecka. W obecnych czasach matki wypisywane z oddziałów położniczych dodatkowo otrzymują karty wypisowe noworodka. Są to bardzo ważne dokumenty, które rodzice powinni zabrać ze sobą na pierwszorazowa wizytę lekarską w poradni.

Wskazówki natury ogólnej

W przypadku małych dzieci do przychodni często przyjeżdżamy wózkiem, jednak nie wjeżdżajmy wózkiem do gabinetu lekarskich oraz gabinetu zabiegowych. Jeśli to możliwe nie wchodzimy do gabinetu z dwójką rodzeństwa dziecka, drugim rodzicem. Wskazane jest aby drugi rodzic poczekał z rodzeństwem na korytarzu . Zamieszanie podczas takiej zbiorowej wizyty nie sprzyja dokładnemu badaniu i spokojnej rozmowie.

Dla niemowlaków pamiętajmy o zabraniu zapasowego mleka w butelce, które możemy użyć jeśli jest taka potrzeba. Idealne zawsze jest mleko z piersi mamy. Rodzic przed badaniem powinien rozebrać niemowlaka do pampersa, a w przypadku większego dziecka do bielizny

Podczas badania niemowlaka nie rozmawiamy z nim, nie ruszamy ani nie głaszczemy dziecka, pozwalając na dokładne osłuchanie przez pediatrę. Ważne jest uważne wysłuchanie zaleceń lekarskich, które również często są wpisywane do książeczki zdrowia  albo wypisywane na osobnej kartce. Przy wizycie lekarskiej ze starszym dzieckiem, oprócz książeczki zdrowia , ważne jest również zabranie kontrolnych badań, szczególnie jeśli rodzice robią je na własny koszt i nie możemy ich znaleźć na ekranie komputera .

Badania profilaktyczne wykonywane są u osób dorosłych zwykle raz do roku. U dzieci wykonywania badań laboratoryjnych lub obrazowych jest bardziej przydatne w momencie choroby. Wykonanie usg jamy brzusznej może być pomocne w wykryciu lub wykluczeniu wrodzonej anomalii.

Rolą pediatry jest także poinformowanie o szczepieniach, diecie, zalecanych kontrolach ,w innych poradniach specjalistycznych , jeśli jest taka potrzeba. Należy pamiętać, że czas wizyty lekarskiej to 15-20minut i lekarz musi się w tym czasie zmieścić.

Badanie gardła dziecka

Momentem newralgicznym podczas wizyty u pediatry jest zawsze badanie gardła u dziecka. W czasie tej części badania lekarskiego rolą rodzica jest unieruchomienie niemowlaka aby badanie było szybkie i sprawne . Często  starsze dziecko jest w stanie samo pokazać gardło. Warto przećwiczyć z dzieckiem w domu pokazywanie gardła. Często mamy mówią „tylko bez szpatułki proszę, ono samo pokaże gardło". To komfortowa sytuacja dla wszystkich, ale  niekiedy bez szpatułki się nie obejdzie. Przy badaniu większego dziecka pozwalajmy mu mówić, nie odpowiadajmy za niego, w ten sposób budujemy nić porozumienia miedzy pacjentem a lekarzem.
Często obserwujemy, że matki nawet 14 -16 latków nie dopuszczają dzieci do głosu opowiadając o ich dolegliwościach. Prawdopodobnie obawiają się, że młodemu człowiekowi jakaś dolegliwość umknie z pamięci.

Wizyta z dzieckiem alergicznym

Jeśli dziecko jest alergikiem , szczególnie jeśli alergia dotyczy leków, należy o tym pamiętać przy każdej wizycie lekarskiej. Uczęszczając od lat do tej samej przychodni na pewno taka informacja ukazuje się na monitorze w momencie wyświetlenia jego danych. Natomiast jeśli trafimy na SOR czy do NiŚPL tam tej informacji nie ma.
Często rodzice chcąc uzyskać np. receptę na antybiotyk, wyolbrzymiają dolegliwości swojego dziecka  lub na odwrót gdy nie chcą hospitalizacji pomniejszają je. Nie należy "modyfikować" dolegliwości dziecka.

Jeśli dziecko przychodzi z dolegliwościami , które wymagają hospitalizacji, rolą lekarza jest jasne wytłumaczenie rodzicom w jaki sposób pogorszy się stan ich dziecka jeśli tego nie uczynią.

Wiedza z internetu

Współcześnie młode matki, kontaktujące się na forach internetowych, wymieniają się nieustannie informacjami . Jest to z jednej strony bardzo dobre, z drugiej zaś osoby bardziej labilne emocjonalnie niepotrzebnie napawa lękiem i strachem o potomka. Z powodu takiego wygenerowanego przez internet lęku, rodzice często zgłaszają się z dzieckiem, które od kilku godzin ma katar  bez żadnych innych dolegliwości lub jeden raz zwymiotowało, a poza tym z dzieckiem nic się nie dzieje. Rodzice martwią się czy katar to nie jest początek infekcji RSV, zaś przy wymiotach czy nie nastąpiło odwodnienie organizmu - w większości przypadków tak nie jest. Liczba takich wizyt lekarskich spowodowanych lękiem rodziców jest bardzo duża.

Moje spostrzeżenie oparte na  wielu lat pracy w zawodzie lekarza jest następujące: rodzice, których dziecko urodziło się chore i z racji jego schorzenia odwiedzili już kilkanaście gabinetów lekarskich, nie licząc hospitalizacji zazwyczaj są wyrozumiali spokojni, wiedzą jaka jest ich rola w terapii własnego dziecka .Umieją realnie ocenić jego stan i ich spostrzeżenia są dla lekarza cenną wskazówką.

 Przy kolejnym dziecku doświadczenie rodzicielskie powoduje spokojniejsze podejście do dolegliwości. Wiadomości z internetu bywają pomocne, ale nie należy ich demonizować. Jeśli matka ma do lekarza zaufanie zawsze wybierze życzliwego doktora w realu, a nie wirtualnego dr Google. Pamiętajmy, że dr Google nie kończył medycyny!

Dziecko w wieku dojrzewania

Dojrzewanie to trudny okres dla dzieci oraz rodziców. Także lekarz może stanąć przed nowymi wyzwaniami. U starszych dzieci w wieku dojrzewania często pojawiają się zaburzenia odżywiania (problem częściej dotyczy głównie dziewcząt), depresja, a w niektórych przypadkach mogą pojawić się problemy tożsamości płci. Ilość tych problemów u młodzieży znacząco w ostatnich latach wzrosła. Lockdown wywarł niekorzystny wpływ na wszystkich.
Nie zawsze czas jaki mamy na wizytę nastolatka pozwala nam na nawiązanie z nim relacji i na uzyskanie takiego zaufania, które pozwala się mu przed nami otworzyć. Często rodzice korzystają w takich przypadkach z poradni psychologiczno - pedagogicznej lub z gabinetów psychologa i psychiatry

Jeśli rodzic pozna swoje dziecko, nauczony przez lekarza będzie wiedzieć, jak zareagować w trakcie banalnych infekcji, jakie leki, kupione bez recepty podać .

Podsumowanie

Zaufanie miedzy rodzicami dziecka a pediatrą buduje się stopniowo, podczas kolejnych wizyt lekarskich. Warto o tym pamiętać oraz budować relację opartą na wzajemnym zaufaniu.

Grażyna Mącznik

lekarz specjalista pediatrii i neonatologii

GdL 3/2023

Od redakcji GdL:

Od grudnia 2022 r. publikujemy na naszych łamach poradnik dla pacjentów zatytułowany "Idę do lekarza".

Poniżej linki do wcześniej opublikowanych artykułów z tej serii:

https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wazniejsze-nowosci/2175-ide-do-lekarza-poradnik-dla-pacjentow

https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wazniejsze-nowosci/2176-ide-do-lekarza-rodzinnego-na-pierwsza-wizyte 

https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wazniejsze-nowosci/2179-ide-do-lekarza-okulisty-poradnik-dla-pacjentow

https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/wazniejsze-nowosci/2204-biegiem-do-lekarza-okulisty-poradnik-dla-pacjentow