Tożsamość i poczucie wartości w zawodzie lekarza
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: ROOT
- Kategoria: Nowości
- Opublikowano: niedziela, 23.04.2023, 22:39
- Odsłony: 792
Grażyna Mącznik
Przystępując do omówienia tego ważnego tematu na początku zdefiniujmy sobie określenie "poczucia własnej wartości". Wg dr Nathaniela Brandena (https://en.wikipedia.org/wiki/Nathaniel_Branden), kanadyjsko - amerykańskiego psychoterapeuty jest to skłonność do doświadczania siebie jako osoby kompetentnej w zakresie stawiania czoła wyzwaniom, przynoszonym przez życie , a także zasługującej na szczęście. Z pojęciem poczucia własnej wartości wiąże się pojęcie tożsamości. Według Abrahama Tessera (https://en.wikipedia.org/wiki/Abraham_Tesser), amerykańskiego profesora psychologii tożsamość to zbiór umiejętności, temperamentu, celów, wartości, preferencji, które odróżniają jedną osobę od drugiej. Pytanie kim jesteśmy , jest jednym z najważniejszych jakie zadajemy sobie w życiu .
Poczucie szczęścia w poszczególnych krajach wg World Happiness Report 2023
Więcej o tym raporcie https://en.wikipedia.org/wiki/World_Happiness_Report
Jak wydarzenia i doświadczenia zsyłane nam życie zmieniają nasza tożsamość i poczucie własnej wartości?
W początkowym etapie naszego życia najczęściej o tym kim jesteśmy mówią nam rodzice. To oni pierwsi zauważają nasze zdolności, podkreślają nasze indywidualne cechy charakteru dając nam elementarną wiedze o nas samych.
-Jesteś znakomitym matematykiem! - mówią. Początkowo w to wierzymy, jednak po pewnym czasie dochodzimy do wniosku, że na przykład z chemii i biologii jesteśmy lepsi i tam widzimy swoja przyszłość. W momencie zauważenia tego zaczyna kiełkować w nas poczucie własnej tożsamości i odrębności. Odbywa się ono po kontakcie z rodzicami, nauczycielami, rówieśnikami oraz poprzez interakcje z nimi. Proces dystansowania się wobec opinii otoczenia może przebiegać dalej aż do całkowitego odrzucenia przekonań ze świata zewnętrznego .
Mówimy wówczas o tożsamości negatywnej. Może ona przybierać ostatecznie postać całkowitego odrzucenia obowiązujących w naszym otoczeniu systemów wartości .
Abstrakcyjne myślenie, autorefleksja sprzyja przy wchodzeniu w wiek dojrzewania określenia własnej tożsamości . pomaga przy tym także porównywanie się z ludźmi z otoczenia, a także z postaciami z filmu, literatury.a ostatecznie robimy to metodą prób i błędów.
Według słów E. Ericksona (https://en.wikipedia.org/wiki/Erik_Erikson), niemiecko amerykańskiego psychologa kryzys tożsamości pojawia się wraz poszukiwaniem odpowiedzi na pytania: kim jestem? co jest dla mnie ważne ?
Osiągnięcie tej tożsamości, (co nie jest równoważne z tym, że jest to dane nam raz na zawsze) sprawia, że potrafimy dokonywać wyborów kierując się świadomie swoimi wartościami. Jest to nie tylko nasz wysiłek intelektualny ale może on przebiegać w sposób aktywny, gdy młody człowiek przymierza się do różnych postaw czy międzyludzkich relacji.
Następnym pytaniem, które powinniśmy sobie zadać czy proces zdobywania tożsamości powstaje na drodze akceptacji czy buntu. Jeśli jest to akceptacja i zadowalamy się wszystkim tym co na temat nas samych i wartości wpoili nam rodzice,budujemy wtedy tożsamość przejętą. Pozornie jest to dobre, ale tylko pozornie. Taki człowiek nie będzie nigdy w stanie zupełnie autonomicznie i samodzielnie kierować swoim życiem.
Możliwe jest także zmienianie tożsamości. Młody człowiek jest raz tym kim jest, drugi raz kimś innym, jego działania nie prezentują określonych wartości. Są za to za to nieprzewidywalne co niestety może skutkować nieodpowiedzialnymi zachowaniami czy skłonnością do uzależnień. Dlatego bunt jest często wybieraną droga do do zdobycia tożsamości i uzyskania poczucia własnej wartości. Zdobycie tego pozwala nam poznać samego siebie, przewidywać i planować swoje zachowanie w różnych życiowych sytuacjach, daje możliwość dokonywania wyborów na podstawie własnych wartości i oceniania siebie na tle innych ludzi, sprawia ,że jesteśmy osobnym bytem , który może ale nie musi otwierać się na świat i innych ludzi wyznaczając własne granice
Gdy odpowiemy sobie na pytanie kim jestem – możemy w spokoju dokonywać odpowiadających nam wyborów , dążyć do założonego celu i go osiągać, planować swoja przyszłość, korygując plan w zależności od stanu aktualnego do oczekiwanego .
Oprócz tożsamości indywidualnej wypracowujemy w ten sposób również tożsamość społeczną. Cechy odkrywane w innych ludziach z grupy, stają się częścią „ja”. Podobnie jak elementy świata zewnętrznego , na mocy przeżyć, emocji z nimi związanych, przynależności do określonej grupy.
Jaki jest wizerunek oraz tożsamość lekarza we współczesnym świecie?
Do połowy XX wieku lekarz działał dla dobra swoich pacjentów, był odporny na przejawy egoizmu i finansowe pokusy. System nauczania . nielimitowane godziny pracy świadczyły o wyjątkowości tej profesji. Szacunek i zaufanie do przedstawicieli tego zawodu były bardzo wysokie podobnie jak satysfakcja z wykonywanego zawodu .
Wraz ze zbliżaniem się do lat nam współczesnych coraz więcej przedstawicieli tego zawodu zaczęło skarżyć się na wypalenie zawodowe. Wielu lekarzy nie poleciło by tego zawodu swoim dzieciom ani nie wybrało by go ponownie . Jakie są przyczyny takiego stanowiska?
Otóż są nimi: rosnące wymogi dotyczące specjalizacji i wymagania dotyczące ustawicznego dokształcania się, nowe kryteria oceny efektywności pracy lekarza, coraz bardziej złożone wymogi administracyjne, naciski na redukcje kosztów leczenia, roszczeniowość pacjentów, ciągłe zagrożenie konsekwencjami prawnymi, ściśle zdefiniowane procedury, nieustający nadzór pracodawców oraz płatnika, a także nieustające zmiany refundacji leków i rozliczania z tych refundacji lekarzy.
Priorytetem w obecnej pracy lekarza jest nie tylko dbanie o dobro pacjenta, ale również minimalizacja kosztów leczenia od czego niejednokrotnie jest uzależnione wynagrodzenie lekarza. Większość skarg dotyczy braku wysłuchania pacjenta przez lekarza, na drugim miejscu jest źle postawiona diagnoza, następnie zachowanie lekarza, jego odnoszenie się do pacjenta, wiedza oraz czas poświęcony na wizytę lekarską .
Należy podkreślić że, właściwa komunikacja na styku lekarz –pacjent przekłada się na lepsza opiekę medyczną .
Bardziej usatysfakcjonowani pacjenci lepiej współpracują z lekarzem i stosują się do jego zaleceń. Zła komunikacja sprzyja przerywaniu leczenia przez pacjenta a co za tym idzie stosowania niepotrzebnych procedur i zagraża jego bezpieczeństwu.
Rady dla lekarzy jak podnieść poczucie własnej wartości
1. Praktykuj wdzięczność
2. Wykorzystuj afirmację
3. Unikaj porównywania do innych
4. Próbuj nowych aktywności
5. Zajrzyj w głąb siebie i zidentyfikuj swoje myśli
6. Podróżuj, relaksuj się i otaczaj serdecznymi, wspierającymi ludźmi.
7. Znajdź czas na relaks i przemyślenia
8. Rób to co kochasz
Grażyna Mącznik
lekarz specjalista pediatrii i neonatologii
GdL 4/2023