Zapobiegajmy daremnym wytycznym w medycynie!
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: ROOT
- Kategoria: Artykuły redaktor naczelnej
- Opublikowano: wtorek, 06.06.2023, 09:27
- Odsłony: 1510
Krystyna Knypl
Wysoce kontrowersyjna publikacja „Zapobieganie terapii daremnej u dorosłych chorych umierających w szpitalu – stanowisko Grupy Roboczej Towarzystwa Internistów Polskich ds. Terapii Daremnej na Oddziałach Internistycznych” autorstwa W. Szczeklika i wsp. została bardzo krytycznie oceniona przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (https://pulsmedycyny.pl/kardiolodzy-maja-zastrzezenia-do-wytycznych-dot-terapii-daremnej-1187214).
W pełni zgadzam się z oceną wspomnianego artykułu przedstawioną przez zarząd Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Przy okazji warto zastanowić się szerzej nad kilkoma aspektami związanymi nie tylko z kwestami merytorycznymi , ale też terminologią używaną przez autorów grupy roboczej Towarzystwa Internistów Polskich.
Sięgnijmy więc do słowników
Słownik Języka Polskiego określa słowo "daremny" jako niedający żadnych wyników (https://pl.wiktionary.org/wiki/daremny). Synonimy słowa daremny to między innymi nieskuteczny, bezproduktywny, bezowocny, zbędny, bezużyteczny, nieprzydatny, niepotrzebny, nieefektywny, bezcelowy, bezsensowny, nonsensowny (https://www.synonimy.pl/synonim/daremny/). Ciekawe znaczenie ma słowo daremny w slangu miejskim, otóż jest to, cyt.: Określenie osoby, która jest nic nie warta, żenująca i w ogóle obciachowa i nic z niej już nie będzie.(https://www.miejski.pl/slowo-Daremny).
Z jakimi innymi określeniami kojarzy się słowo "opieka" ? Sprawdzamy w Wielkim Słowniku Języka Polskiego i dowiadujemy się, że może ona być: czuła, dobra, najlepsza, pieczołowita, serdeczna, szczególna, troskliwa, znakomita; życzliwa; czujna; dyskretna; fachowa, odpowiednia, właściwa; intensywna; bezpłatna; bezpośrednia; całodobowa; ciągła, nieustanna, stała, ścisła; osobista, wyłączna; kobieca, męska; macierzyńska; matczyna, ojcowska; ludzka, boska, Boża; podstawowa, specjalistyczna, specjalna opieka; opieka duchowa, duchowna, duszpasterska, religijna; lekarska, medyczna, psychiatryczna, szpitalna; konsularna, kuratorska; prawna (https://wsjp.pl/haslo/do_druku/3753/opieka?). Pełna zgoda!
Generalnie opieka to pozytywne wzajemne, działanie ludzi wobec siebie. I tak uważano przez wieki, gdy nieoczekiwanie pojawiło się pojęcie "futile care" czyli "opieka daremna".
Przyszło nowe znaczenie słowa "opieka"
Nagle w latach 90 - tych w medycznej literaturze anglojęzycznej pojawiło się określenie ‘futile care” czyli opieka daremna.
Publikacje na temat "futile care" w zasobach Pub Med na osi czasu (*)
Źródło:
(*) Datę 1968 r przyjęłam jaką datę uzyskania przeze mnie dyplomu lekarza, roku od którego śledzę fachowe piśmiennictwo medyczne
Nie jest to pierwszy wypadek w medycynie, że ukazują się teksty mocno kontrowersyjne, ozdobione magicznymi słowami takimi jak wytyczne czy zalecenia. Przykładem może być historia opisana w moim artykule "Witamina K u noworodków i niemowląt" w 2016 r. dostępnym pod linkiem https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/zdrowe-zasady/292-witamina-k-u-noworodkow-i-niemowlat oraz wytycznych 8 JNC, o których pisałam w 2017 roku w artykule "Dziwna zbiorowa mądrość komitetów" dostępnym pod linkiem https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/zdrowe-zasady/647-dziwna-zbiorowa-madrosc-komitetow
W 2003 roku dr Tricia Romesberg (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14648518/#full-view-affiliation-1_ określiła pojęcie "opieki daremnej" jako kontrowersyjne oraz trudne do zdefiniowania. Dodajmy, że nic się od tego czasu nie zmieniło.
Już w starożytnym Rzymie mówiono tres faciunt collegium i zgodnie z tą zasadą wytyczne grupy roboczej TIP powinny powędrować tam gdzie znalazły się wcześniejsze teksty z rodziny daremnych wytycznych czyli do departamentu tekstów zapomnianych.
Krystyna Knypl
redaktor naczelna & wydawca
Gazety dla Lekarzy
GdL 6/2023
p.s. zapraszam do lektury artykułu "Czy istnieje termin przydatności do [spo] życia?" - pod linkiem https://www.gazeta-dla-lekarzy.com/index.php/ogwiazdkowane/51-artykuly-redaktor-naczelnej/2370-czy-istnieje-termin-przydatnosci-do-spo-zycia